Waarom de asielprocedure niet werkt
Al sinds de jaren ’90, toen grote groepen vluchtelingen voor oorlog naar Nederland vluchtten uit Afghanistan, Afrikaanse landen zoals Rwanda, Angola en Oost Afrika, en uit het voormalig Joegoslavië, worstelen we in ons land met dit probleem.
De procedure is ingewikkeld, er zijn te weinig mensen om alle aanvragen voor asiel snel te behandelen. Er zijn ook te weinig mensen die verstand hebben van oorlogstrauma’s en wat die doen met mensen. Een voorbeeld is, dat vaak vrouwen die in de oorlog in hun land zijn verkracht, niet heel snel over hun trauma’s zullen vertellen aan een ambtenaar die ze niet kennen. Als ze dan dichtklappen tijdens de interviews die moeten uitwijzen of ze hier terecht asiel aanvragen, worden ze vaak afgewezen, terwijl ze in werkelijkheid ernstig getraumatiseerd zijn en zeker aanspraak op asiel zouden maken.
Verder is een probleem dat er heel veel mogelijkheden zijn om beroep in te stellen, als een beslissing is genomen. Dat is natuurlijk goed en belangrijk, ook vluchtelingen hebben recht op rechtsbescherming, zoals alle burgers in onze rechtsstaat. Niet alleen de asielzoekers zelf gaan in beroep als ze een afwijzing ontvangen, maar ook de IND (de Immigratie- en Naturalisatiedienst die de aanvragen behandelt) zelf gaat vaak in beroep, als een rechter naar hun oordeel ten onrechte een positief besluit heeft genomen. Door al deze ‘rechtsmiddelen’ duren procedures vaak vele jaren. Voor kinderen is dat in het bijzonder heel slecht, omdat zij al die tijd niet kunnen geloven dat ze een toekomst in Nederland kunnen opbouwen.
Wat gebeurt er als je asielaanvraag wordt afgewezen
Een ander probleem is, dat asielzoekers die zijn afgewezen vaak niet kunnen worden uitgezet naar het land waar ze vandaan zijn gevlucht. Dat komt in de regel omdat die landen deze mensen niet terug willen. Ook hebben ze vaak niet de vereiste identiteitspapieren om terugkeer mogelijk te maken. Omdat de afgewezen asielzoekers in de regel zelf ook niet terug zouden willen (ze zijn tenslotte niet voor niets gevlucht), is er na afwijzing voor hen dus vaak geen goede oplossing. Ze kunnen en mogen niet in Nederland blijven, maar kunnen nergens anders heen. Ze worden dan vaak op straat gezet, dat wordt in de volksmond ‘geklinkerd’ genoemd, zonder inkomen of huisvesting. Ze zijn dan veroordeeld tot een bestaan als illegaal in Nederland, in feit bestaan niet ze voor de wet, hebben nergens recht op, zijn stateloos en rechteloos. Afschuwelijk!
Gelukkig is er wel besloten dat gezinnen met kinderen in principe niet op deze manier op straat gezet kunnen worden, al gebeurt dat helaas in sommige gevallen nog steeds. Die kinderen leven dan in een angstige, onzekere toestand, zijn voortdurend bang dat ze kunnen worden opgepakt, opgesloten en het land uitgezet.
Al deze dingen worden onder meer veroorzaakt doordat er vanuit wantrouwen met mensen wordt omgegaan. Onze overheid gaat er in principe vanuit dat de asielzoekers liegen, niet de waarheid spreken. Het hele systeem is erop gericht om asielzoekers te ontmaskeren. Dat is geen menselijke manier om vluchtelingen te behandelen, die door oorlog ontheemd zijn geraakt en op zoek zijn naar een veilig leven, voor zichzelf, maar ook en vooral, voor hun kinderen!
Wat mag je wel en wat mag je niet als je in Nederland asiel aanvraagt?
De regering wil niet dat je hier teveel thuis raakt, omdat je misschien niet mag blijven. Daarom mag je als asielzoeker niet werken en ook de taal nog niet leren. Dat betekent dat je eigenlijk niets mag doen, zolang er nog geen beslissing over je aanvraag is genomen.
Kinderen mogen wel naar school, moeten zelfs naar school, omdat ze onder de leerplicht vallen. Kinderen maken dus wel vrienden, leren de taal, wortelen in Nederland.
Maar volwassenen (hun ouders) mogen dus niets, je hebt wel recht op opvang, maar niet op een huis of een inkomen. En je mag niet naar het buitenland reizen, als je dat wel doet, verlies je je aanspraak op een Nederlandse verblijfsvergunning. Dat betekent ook dat kinderen niet meekunnen op schoolreisjes naar Londen, Parijs of Berlijn …
In feite blijf je, totdat er een positief besluit is, altijd een tweederangs burger, zonder werk of inkomen, zonder stem, zonder vrijheid om te reizen… En altijd moet je bang zijn dat je niet mag blijven, het land weer uit moet, terug naar het land waar je niet voor niets vandaan gevlucht bent…
Waarom verdient de positie van kinderen in de discussie over vluchtelingen extra aandacht?
Kinderen moeten zich in veiligheid kunnen ontwikkelen. Ze hebben ouders nodig waar ze op kunnen rekenen, waar ze trots op kunnen zijn. Kortom: ze hebben een veilige en stabiele omgeving nodig om gezond en evenwichtig tot volwassene te kunnen uitgroeien. Maar alles in de omstandigheden van het leven als asielzoeker staat hier haaks op.
De onzekerheid, de voortdurende angst voor afwijzing, de frequente verhuizingen, waardoor met name kinderen zich niet kunnen hechten aan hun sociale omgeving. De zorgen over hun ouders, die zich niet mogen ontplooien, bang blijven voor de onzekere toekomst.
De deskundigen zijn het erover eens: kinderen zouden nooit zo lang in onzekerheid gehouden mogen worden. Ook is terugsturen van kinderen naar een land dat ze niet kennen, waar ze geen band mee hebben, zeer schadelijk voor hun ontwikkeling. Kortom: wij zijn het aan deze kinderen en hun ouders verplicht om beter voor hen te zorgen!
15 Jaar geleden…
Tussen 2004 en 2006 maakten 99 Nederlandse filmmakers even zovele korte films over de groep uitgeprocedeerde asielzoekers. De aanleiding om dit te doen was, dat deze mensen niet in Nederland mochten blijven, maar ook niet konden worden teruggestuurd. Door deze mensen een gezicht en een stem te geven, is er bij Nederlanders net een beetje meer begrip voor hun toestand gekomen, waardoor er in 2007 in de nieuwe Tweede Kamer een nipte meerderheid was voor het afkondigen voor een generaal pardon. Daardoor konden de meesten van de 26.000 alsnog in Nederland blijven, dus kregen ook hun kinderen een verblijfsvergunning en een toekomst in ons land. Van deze kinderen hebben we er nu 9 teruggezocht om te zien en horen hoe het sindsdien met hen is gegaan.
De oude films van 15 jaar terug zijn allemaal hier te zien.